Nawet krótki, weekendowy wypad do Krakowa będzie niepełny bez wizyty w jednym z licznych tutejszych muzeów. Nie do pominięcia na trasie zwiedzania są zbiory Zamku Królewskiego na Wawelu, gdzie na szczególną uwagę zasługują znakomicie przygotowane wystawy czasowe poświęcone takim skarbom królewskiej kolekcji, jak słynne arrasy Zygmunta Augusta, namioty tureckie zdobyte przez Jana III Sobieskiego pod Wiedniem czy malarstwo flamandzkie. Przepiękne okazy sztuki średniowiecza z całej Małopolski gromadzi stała wystawa w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka przy ul. Kanoniczej. Miłośnicy klasyki malarstwa polskiego XIX wieku powinni zarezerwować czas na zwiedzanie galerii w Sukiennicach z ikonicznym Hołdem pruskim Jana Matejki, a sympatyków sztuki europejskiej od starożytności po początki XX wieku przyciąga kolekcja Muzeum Książąt Czartoryskich, w której znajduje się Dama z gronostajem – słynny obraz Leonarda da Vinci zakupiony przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w 1788 roku. Pamiątki po genialnym, wszechstronnym artyście doby secesji – Stanisławie Wyspiańskim gromadzi kameralny oddział Muzeum Narodowego przy Placu Sikorskiego, a amatorzy sztuki współczesnej ucieszą się na wizytę w Galerii Sztuki Polskiej Gmachu Głównego Muzeum Narodowego czy Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w dynamicznie zmieniającej się, poprzemysłowej dzielnicy Zabłocie.
Inne istotne krakowskie adresy to Międzynarodowe Centrum Kultury przy Rynku Głównym i jego pieczołowicie dopracowane, przekrojowe wystawy poświęcone kulturze krajów Europy Środkowej, Podziemia Rynku Głównego z multimedialną ekspozycją o początkach osadnictwa pod Wawelem, imponujące zbiory z hangarów Muzeum Lotnictwa Polskiego poświęcone dziejom awiacji czy najbardziej popularna ekspozycja o mrocznych czasach hitlerowskiej okupacji w Fabryce Emalia Schindlera rozsławionej filmem Stevena Spielberga z 1993 roku. Kraków to także ważny ośrodek fotografii – w mieście działa jedyne tego typu w Polsce Muzeum Fotografii, a maj przebiega pod znakiem międzynarodowego Miesiąca Fotografii.
Niekwestionowanie najbardziej znane muzea Małopolski to Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni oraz Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau dokumentujące jedną z najciemniejszych kart w historii ludzkości. Także inne miasta regionu skrywają jednak ważne muzealne zbiory. Fascynującą wyprawę w świat kultury górali podhalańskich daje Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem oraz jego filia w Willi Koliba, będąca wzorcowym przykładem Stylu Zakopiańskiego – polskiej odpowiedzi na architekturę alpejskich kurortów. Muzeum pod Giewontem gromadzi również cenną kolekcję obrazów Witkacego – nietuzinkowego przedwojennego pisarza i malarza o barwnej, awanturniczej biografii czy okazy rzeźbiarskiego geniuszu Władysława Hasiora. Do Muzeum Okręgowego w Tarnowie warto zajrzeć chociażby dla pierwszej na świecie stałej ekspozycji poświęconej kulturze Romów, a w Muzeum Nikifora w Krynicy-Zdroju można podziwiać malarstwo późno odkrytego dla świata sztuki, wielkiego prymitywisty łemkowskiego pochodzenia.
Pobyt w Małopolsce będzie niezapomnianym przeżyciem dla entuzjastów kultury i sztuki ludowej. Unikatowy Szlak Architektury Drewnianej łączy obiekty świeckie i sakralne – zabytkowe kościoły, cerkwie, dwory, wille i skanseny położone na terenie Małopolski. To łącznie 255 budowli, z których 8 wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W prestiżowym globalnym zestawieniu znajdują się kościoły w Binarowej, Dębnie Podhalańskim, Lipnicy Murowanej i Sękowej oraz cerkwie w Powroźniku, Owczarach, Kwiatoniu i Brunarach Wyżnych.
Wizytę w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w podkrakowskim Wygiełzowie warto zaplanować na koniec sierpnia, kiedy odbywa się tam festiwal Etnomania. Kulturę karpackich górali prezentuje Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, a w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu można podziwiać replikę Miasteczka Galicyjskiego z przełomu XIX i XX wieku, oryginalny drewniany kościół z Łososiny Dolnej czy domy osadników niemieckich z Sądecczyzny. Barwne drewniane koniki, grzechotki i „klepoki” – machające skrzydłami ptaszki gromadzi Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej w Stryszawie, a w słynącej z kwiecistych malunków na chałupach wsi Zalipie pod Tarnowem na przełomie maja i czerwca odbywa się konkurs „Malowana Chata”. Na poznanie zasługują też atrakcyjnie pokazane, liczące ponad 80 tys. eksponatów zbiory Muzeum Etnograficznego na krakowskim Kazimierzu.
W Krakowie i w Małopolsce odbywają się liczne, cenione w kraju i na świecie wydarzenia i festiwale muzyczne. Wnętrza zabytkowych kościołów pod Wawelem odżywają w czasie wielkanocnego festiwalu muzyki dawnej Misteria Paschalia, a gotycka fara w malowniczym średniowiecznym miasteczku Biecz to centrum dorocznego Kromer Festival. Symbolami przyciągającego międzynarodową publiczność Festiwalu Kultury Żydowskiej stały się plenerowe koncerty na ul. Szerokiej (Szalom na Szerokiej) i otwierający imprezę Koncert Kantorów w Synagodze Tempel. Znakomite propozycje dla fanów muzyki świata to lipcowy festiwal EtnoKraków/Rozstaje, zakopiański Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich i Pannonica Folk Festival, odbywający się pod koniec sierpnia na urokliwej na łące nad rzeką Poprad w Barcicach. Muzyki regionu nie brakuje też na Łemkowskiej Watrze w Zdyni i Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej.
Na styku muzyki klasycznej i współczesnej sytuuje się wrześniowy festiwal Sacrum Profanum w Krakowie, wielojęzyczny tłum miłośników nowych brzmień w muzyce ściąga natomiast do dawnej stolicy Polski na Unsound Festival. Sukces tego festiwalu sprawił, że od kilku lat posiada on swoją specjalną odsłonę w Nowym Jorku! Fanom dobrego jazzu można polecić Summer Jazz Festival Kraków i najstarsze tego typu wydarzenie w Europie – Krakowskie Zaduszki Jazzowe. Uzdrowiskową atmosferę Krynicy najlepiej smakować w sierpniu podczas Festiwalu im. Jana Kiepury, pobyt w Szczawnicy-Zdroju można zaś połączyć z odwiedzinami znanej ze znakomitych koncertów Muzycznej Owczarni w Jaworkach. Korowód muzycznych atrakcji dopełnia krakowski Festiwal Muzyki Filmowej, którego znakiem rozpoznawczym stały się monumentalne pokazy filmowe z muzyką na żywo oraz skierowany do fanów muzyki popularnej Kraków Live Festival. Prawdziwym miastem muzyki staje się jednak Kraków w najkrótszą noc w roku podczas obchodów Wianków. Pradawnemu, sięgającemu czasów pogańskich zwyczajowi rzucania plecionych wianków na Wisłę towarzyszą plenerowe koncerty odbywające się równocześnie przez całą noc na kilku miejskich placach!
W 2013 roku Kraków jako pierwszy nieanglojęzyczny ośrodek na świecie został ogłoszony Miastem Literatury UNESCO. W mieście Szymborskiej, Miłosza i Lema na fanów książki czeka przede wszystkim październikowy Festiwal Conrada ściągający międzynarodowe literackie sławy, a także czerwcowy poetycki Festiwal Miłosza. Inne ważne wydarzenia w regionie to Zakopiański Festiwal Literacki i Festiwal im. Zygmunta Haupta w Gorlicach. Najmłodszym czytelnikom dedykowane są Festiwal Literatury dla Dzieci w Krakowie oraz odbywający się w lipcu Rabka Festival w Rabce-Zdroju.
Ambitne, niezależne kino prezentowane jest w Małopolsce przede wszystkim podczas Mastercard Off Camera w Krakowie i odbywającego się już od ponad 60 lat Krakowskiego Festiwalu Filmowego, a także w Tarnowie, gdzie od 1987 roku twórczość polskich reżyserów honoruje Tarnowska Nagroda Filmowa. Z osobą związanego z Krakowem Andrzeja Wajdy łączą się dwa zainspirowane przez niego budynki – Pawilonu Wyspiańskiego prezentującego niezrealizowane witraże młodopolskiego artysty oraz Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, w którym eksponowana jest unikalna orientalna kolekcja Feliksa Jasieńskiego z przełomu XIX i XX wieku. Z Krakowa pochodzi również Roman Polański – o jego dzieciństwie i trudnych przeżyciach okupacyjnych opowiada dokument Hometown, którego drugim bohaterem jest uznany fotografik Ryszard Horowitz.
Nieodzownym punktem w kulturalnym programie zwiedzania regionu będzie wizyta w jednym z małopolskich teatrów. W Krakowie szczególnie warte uwagi są bieżące repertuary drugiej najstarszej sceny teatralnej w Polsce – Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej, Teatru im. Juliusza Słowackiego z okazałą XIX-wieczną sceną zdobioną malowaną kurtyną pędzla Henryka Siemiradzkiego, wywodzącej się ze środowiska studenckiego Sceny STU czy ambitne produkcje nowohuckiego Teatru Łaźnia Nowa, reklamującego się wymownym hasłem „dbaj o higienę myślenia”. Poza Krakowem warto śledzić działalność Teatru Witkacego w Zakopanem i Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. Wyjątkowym momentem w roku jest grudniowy festiwal teatralny Boska Komedia w Łaźni Nowej – jedno z najbardziej prestiżowych wydarzeń teatralnych w Polsce. Na odwiedziny zasługuje też oryginalny architektonicznie gmach Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA w krakowskiej dzielnicy Podgórze, gromadzący pamiątki po słynnym wizjonerze teatru i teoretyku sztuki.
Informacje o bieżących wydarzeniach kulturalnych w Krakowie gromadzi portal Kraków Culture. Pełne kalendarium imprez i festiwali w Małopolsce jest dostępne tutaj.